Er zijn legale monopolies in bijna elk land, maar hun aantal neemt af. Sinds enkele decennia loopt het politieke klimaat tegen wettelijke monopolies, omdat ze werden gezien als een combinatie van de slechtste eigenschappen van bedrijven en regeringen. De eerste tekenen van deze trend was het uiteenvallen van Ma Bell in de jaren tachtig en veel zendmonopolies zoals de BBC van Engeland zijn in gestalte gereduceerd tot eenvoudige bedrijven.
Een van de weinige wettelijke monopolies die in elk land bestaat, is de post. Postbedrijven zijn vaak georganiseerd als semi-onafhankelijk van de overheid en zullen naar verwachting zelfvoorzienend zijn. De concurrentie is sterk beperkt of afwezig voor pakket- en brievenvervoer. Vanwege de afnemende behoefte aan brieven zijn veel van die postbedrijven vertakt naar andere bedrijfsonderdelen, zoals bankdiensten.
Het maken en verkopen van alcohol is ook een veelgebruikt wettelijk monopolie, omdat je een overheidsvergunning moet hebben om het ook te doen. Evenzo zijn er, ondanks het verbod op gevaarlijke drugs zoals heroïne, legale monopolies die zeggenschap hebben over de productie en distributie ervan voor legitieme wetenschappelijke doeleinden; gelegaliseerd marihuana in de Verenigde Staten valt momenteel ergens tussen die twee. Alles wat te maken heeft met wapens is ook sterk beperkt tot slechts een paar entiteiten in de meeste landen.
Een vreemde uitbijter in de VS is het wettelijke monopolie dat sportbedrijven zoals de NFL en MLB genieten. Ze zijn wettelijk beschermd tegen antitrustrechtzaken en hebben sinds de jaren twintig van de vorige eeuw dergelijke bescherming genoten, hoewel dit sinds de jaren zeventig niet is getest. In andere landen hebben sportverenigingen dezelfde de facto bescherming, vooral als ze als internationaal worden beschouwd; De FIFA en de Olympische Spelen zijn de belangrijkste voorbeelden.