Nobelprijswinnaar econoom Milton Friedman noemde voor het eerst helikoptergeld, of helikoptervallers, in de late jaren zestig, maar het idee werd populair in 2002, nadat de voormalige voorzitter van de Federal Reserve, Ben Bernanke, helikoptergeld noemde als een hulpmiddel om deflatie te voorkomen. De eurozone voerde een agressieve kwantitatieve verruiming (QE) en een beleid met negatieve rente in om deflatieperioden te vermijden. Het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) bleek echter ineffectief en bijgevolg kon helikoptergeld in Europa werkelijkheid worden.

Helicoptergeldgedefinieerd

Helikopterdalingen is een monetair beleid dat een centrale bank zou kunnen toepassen om de economie te stimuleren. Het beleid is onorthodox en mogelijk een onomkeerbaar alternatief voor QE; het zou theoretisch moeten worden gebruikt in extreem economische omgevingen, zoals deflatoire perioden. Centrale banken zouden geld van helikopters kunnen invoeren door geld te scheppen, in plaats van schulden uit te geven of belastingen te heffen om overheidsuitgaven te financieren. Daarna stimuleren centrale banken de economie door geld over te dragen aan het grote publiek of het geld aan investeringen uit te geven. Als gevolg hiervan zou het publiek de uitgaven verhogen en zou de inflatie op zijn beurt moeten stijgen. Helikopterdalingen kunnen permanent en onomkeerbaar zijn, in tegenstelling tot QE, wat tijdelijk is.

Europees economisch en monetair beleid

Europa startte in maart 2015 met een QE-programma ter waarde van ongeveer 1 biljoen euro. De ECB breidde haar QE-programma echter uit door de maandelijkse obligatieaankopen op te voeren tot 80 miljard euro per maand, van 60 miljard euro in maart 2016. Bovendien kwamen bedrijfsobligaties in aanmerking voor het QE-programma. Het QE-programma van de ECB is een indirect instrument dat wordt gebruikt om de groei te stimuleren, maar de effectiviteit ervan is mat. Ondanks het grote stimuleringsprogramma van de ECB, bleef de geharmoniseerde index van consumentenprijzen (HICP) van Europa, een instrument om de inflatie te meten, sinds het begin van het programma in de buurt van 0%. Europa beleefde deflatoire perioden in 2016, toen het rapporteerde een algemene HICP van -0. 2% in februari, -0. 2% in april en -0. 1% in mei 2016.

Om deflatoire periodes verder te bestrijden, heeft de ECB een beleid met een negatieve rente ingevoerd. In maart 2016 heeft de ECB de depositorente bepaald op -0. 4%, wat aangeeft dat de centrale bank en particuliere banken depositohouders bestraffen die geld bij banken houden. Negatieve rentetarieven zouden theoretisch de consumentenbestedingen moeten verhogen en de inflatie verhogen omdat banken leningen zouden verstrekken aan consumenten en consumenten daarna goederen en diensten zouden kopen. Banken, bedrijven en consumenten zouden in theorie moeten investeren en geld uitgeven in de negatieve renteomgeving, maar het beleid is niet effectief gebleken.

Mogelijkheid helikoptergeld

Hoewel de ECB QE en negatieve rentetarieven implementeert, worstelt de eurozone met het verhogen van de inflatie en de groei van het bruto binnenlands product (bbp). De ECB verwacht dat de inflatie ongeveer 0, 1% zal zijn en de bbp-groei 1, 4%. Daarom overwegen economen helikoptergeld als een laatste hulpmiddel voor het monetaire beleid om de economie te stimuleren. Voormalig voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve Bernanke en voormalig hoofd van de Financial Services Authority van het Verenigd Koninkrijk Adair Turner bepleitte het gebruik van helikoptergeld in sommige economieën. President Mario Draghi van de ECB verklaarde dat hij helikoptergeld niet uitsluit als een instrument om de eurozone te stimuleren. Aangezien de eurozone deflatoire perioden doormaakt, die een economie op de lange termijn nadelig beïnvloeden, moet de ECB een manier vinden om de inflatie te verhogen.

Deflatoire perioden zorgen ervoor dat consumenten en bedrijven hun uitgaven beperken, omdat de prijzen kunnen blijven dalen en daarom aankopen uitstellen. Dientengevolge veroorzaakt deflatie economische zwakte, die de prijzen van goederen en diensten doet dalen, en de cyclus herhaalt zich totdat de ECB andere hulpmiddelen inzet om deze om te keren. Het QE-programma van de ECB en het negatieve rentebeleid brachten de inflatie van de eurozone niet dicht bij zijn doelstelling van bijna 2%, en daarom overwegen sommige economen en beleidsmakers helikoptergeld als een alternatief.