De grote recessie verwoestte niet alleen de Amerikaanse economie, maar had ook langdurige gevolgen op wereldschaal, met ernstige gevolgen voor zowel Europa als Japan. Japan had de economische onrust het grootste deel van het decennium in de aanloop naar de recessie aangepakt; als gevolg hiervan zag het land in 2008 een daling van 42 procent in de Nikkei 225 Stock Exchange en negatieve reële bbp-groeipercentages. Deze ontwikkelingen, in combinatie met deflatie en een minimale nominale bbp-groei gedurende de jaren 2000, gaven aan dat de Japanse economie hervormd moest worden.

Na de Japanse algemene verkiezingen in december 2012 heeft de nieuw benoemde premier Shinzo Abe een nieuw pakket economisch beleid geïntroduceerd. Zijn strategie met drie pijlen, gewoonlijk Abenomics genoemd, had als doel deflatie tegen te gaan, die Japan al meer dan twee decennia teistert, en de economische activiteit te stimuleren.

Abenomics implementeert een agressief monetair beleid, fiscale stimuleringsmaatregelen en structurele hervormingen om duurzame en duurzame groei op korte en lange termijn te waarborgen. Het aanvankelijke optimisme van Japan na de introductie van Abenomics resulteerde in een groter consumentenvertrouwen en winsten op de financiële markten. Met de lagere voorspelde bbp-groei in 2014 is het aanvankelijke succes van Abenomics echter afgenomen, waarbij de risicofactoren van het programma duidelijker werden.

Monetair beleid

Abenomics stelt agressieve veranderingen voor gebaseerd op drie kernprincipes: monetair beleid, fiscaal beleid en structurele hervormingen. Het traditionele monetaire beleid is niet succesvol geweest in het stimuleren van de economische activiteit tijdens een economische recessie als gevolg van deflatie en reeds lage rentetarieven. Zo kan een onconventioneel monetair beleid, zoals kwantitatieve verruiming, worden geïmplementeerd om deflatie te bestrijden, lage rentetarieven te handhaven en de kredietverlening te verhogen.

Kwantitatieve versoepeling werd voor het eerst geïntroduceerd in Japan in de vroege jaren 2000, en het beleid werd opnieuw gebruikt als onderdeel van het economische programma van Abe. In 2013 onthulde de Bank of Japan een enorm stimuleringspakket om de aankopen van staatsobligaties met 50 biljoen yen per jaar te verhogen om de doelinflatie van 2 procent te bereiken.

Fiscaal beleid

Het tweede deel van het Abenomics-programma omvat kortetermijn fiscaal beleid: het gebruiken van overheidsuitgaven of belastingen om de economische omstandigheden te verbeteren. De Japanse overheid heeft van januari tot april 2013 extra $ 114 miljard uitgegeven om de economische groei te stimuleren. De toename in door de overheidsuitgaven gefinancierde wijzigingen in de infrastructuur in scholen, wegen en bescherming tegen aardbevingen.

Als gevolg van het expansieve begrotingsbeleid van Shinzo Abe, steeg de Japanse overheidsschuld tot $ 10. 5 biljoen in augustus 2013. Onder de ontwikkelde landen heeft Japan de hoogste schuldquote met meer dan 240 procent meer overheidsschuld dan het bbp. Een hoge schuldquote verhoogt het risico van wanbetaling en kan ertoe leiden dat crediteurstaten hogere rentetarieven zoeken.

Structurele hervorming

De derde pijler van Abenomics omvat een structurele revisie van sleutelsectoren zoals landbouw, gezondheidszorg en energie. Terwijl het monetaire en fiscale beleid in Abenomics gericht is op groei op korte termijn, wordt verwacht dat structurele hervormingen die in Japan worden doorgevoerd, gevolgen op middellange en lange termijn zullen hebben. Japan heeft met name zijn aandacht gevestigd op het vergroten van de concurrentie, productiviteit en mobiliteit van de beroepsbevolking en verschillende sectoren.

Japan probeert het probleem van de vergrijzing van de bevolking aan te pakken door vrouwen en jongeren aan te moedigen zich aan te sluiten bij de beroepsbevolking. De goedkeuring van een progressief kinderopvangbeleid stimuleert de participatie van vrouwen en vergroot de arbeidsmobiliteit. Wat de landbouw betreft, wordt verwacht dat het beleid en de handelsovereenkomsten, samen met de inspanningen om de landbouwexport te doen toenemen, het concurrentievermogen zullen vergroten en de prijzen in de sector zullen doen dalen.

Risico's

Hoewel het de bedoeling was om de economische bedrijvigheid te stimuleren, heeft een massale herziening van het monetaire en fiscale beleid inherente risico's. Het gebruik van kwantitatieve versoepeling om de inflatie te bevorderen kan in sommige gevallen leiden tot hyperinflatie. Naarmate de prijzen beginnen te stijgen, zullen de rentetarieven uiteindelijk ook worden, waardoor het rentebeleid zonder nul nutteloos wordt.

Bovendien verzwakt kwantitatieve versoepeling de valuta om de export te bevorderen; een zwakkere yen leidt echter tot hogere kosten voor import, en Japan is een grote importeur van energie en reactoren. Evenzo kunnen neveneffecten van een expansief begrotingsbeleid de financiën van Japan ondermijnen. Met de stijgende schuld van Japan en de hoge schuldquote, zal het onvermogen van Abenomics om economische groei te veroorzaken het voor de natie moeilijk maken om haar overheidsschuld te verzoenen.

Vooruitgang

Abenomics is niet zo succesvol geweest als aanvankelijk bedoeld in de twee jaar na de overwinning van Abe in december 2012. Kwantitatieve versoepeling heeft geresulteerd in een zwakkere yen, maar de uitvoer groeide in 2014 slechts met 4,9 procent, veel langzamer dan de voorspelde toename van 7 procent. Ook de prijzen zijn gestegen als gevolg van kwantitatieve versoepeling, maar de lonen zijn in een langzamer tempo gestegen, waardoor Japanse consumenten langzamer herstelden dan verwacht.

Begin 2014 implementeerde Abe een verhoging van de verbruiksbelasting en verhoogde de nationale omzetbelasting van 5 procent naar 8 procent. Een tweede verhoging van de verbruiksbelasting is ingesteld om de verkoopbelasting in oktober 2015 op te trekken van 8 procent naar 10 procent. De belastingverhogingen in Japan, die gericht zijn op het stabiliseren van een hoge schuldquote, compenseerden de economische voordelen van Abenomics.

The Bottom Line

Na een decennium lange recessie was een massale herziening van economische programma's en beleid bedoeld om de economische activiteit in Japan te stimuleren. Het driepijlersysteem, genaamd Abenomics, herstructureert monetair beleid, fiscaal beleid en structurele hervormingen.

Ondanks agressieve hervormingen zijn de economische voordelen van Abenomics niet in overeenstemming met de voorspellingen. Met name de derde pijl van structurele hervormingen heeft weinig bewijs van enige positieve verandering. Voor Abenomics om duurzame groei op lange termijn te creëren, moet een uitgebreide structurele hervorming effectief worden beheerd om economische activiteit te stimuleren.