Centrale banken over de hele wereld worstelen met het stimuleren van de economische groei in 2016. Ze hebben bijna al hun instrumenten gebruikt om de economische groei te stimuleren, waaronder negatieve rentetarieven en stimuleringsprogramma's die elke maand obligaties kopen. De Bank of Japan en de Europese Centrale Bank hebben hun rentetarieven in een negatief gebied verlaagd, in een poging om te voorkomen dat banken geld oppotten en leningen aan consumenten aanmoedigen om groei te ondersteunen. Het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft gewaarschuwd voor een kwetsbare wereldwijde macro-economische groei, die kan leiden tot turbulentie op de mondiale financiële markten. Bijgevolg zijn centrale banken op zoek naar nieuwe manieren om economische groei aan te wakkeren, zoals 'helikoptergeld', dat een alternatief biedt voor kwantitatieve versoepeling (QE).

Verschillen tussen helikoptergeld en QE

Helikoptergeld is een theoretisch en onorthodox monetair beleidsinstrument dat centrale banken gebruiken om economieën te stimuleren. Econoom Milton Friedman introduceerde het kader voor helikoptergeld in 1969, maar de voormalige voorzitter van de Federal Reserve Ben Bernanke populariseerde het in 2002. Dit beleid zou theoretisch moeten worden gebruikt in een omgeving met lage rentetarieven wanneer de groei van een economie zwak blijft. Helikoptergeld houdt in dat de centrale bank of de centrale overheid grote hoeveelheden geld aan het publiek levert, alsof het geld wordt gedistribueerd of uit een helikopter wordt verspreid.

In tegenstelling tot het concept van het gebruik van helikoptergeld, gebruiken centrale banken kwantitatieve verruiming om de geldhoeveelheid te vergroten en de rentetarieven te verlagen door overheid of andere financiële effecten uit de markt te kopen om de economische groei te stimuleren. In tegenstelling tot helikoptergeld, waarbij gedrukte geld wordt uitgedeeld aan het publiek, gebruiken centrale banken kwantitatieve versoepeling om geld te creëren en vervolgens activa aan te kopen met behulp van het afgedrukte geld. QE heeft geen directe impact op het publiek, terwijl helikoptergeld direct beschikbaar wordt gesteld aan consumenten om de consumentenbestedingen te verhogen.

Verschillen in economische gevolgen

Een van de belangrijkste voordelen van helikoptergeld is dat het beleid theoretisch de vraag genereert, die voortkomt uit het vermogen om de uitgaven te verhogen zonder zich zorgen te maken over hoe het geld zou worden gefinancierd of gebruikt. Hoewel huishoudens in staat zouden zijn om het geld op hun spaarrekening te plaatsen in plaats van het geld te besteden als het beleid slechts voor een korte periode zou worden geïmplementeerd, neemt de consumptie van consumenten in theorie toe naarmate het beleid gedurende een lange periode van kracht blijft. Het effect van helikoptergeld is theoretisch blijvend en onomkeerbaar omdat geld wordt uitgegeven aan consumenten, en centrale banken kunnen het geld niet intrekken als consumenten besluiten om het geld op een spaarrekening te plaatsen.

Een van de belangrijkste risico's van helikoptergeld is dat het beleid kan leiden tot een aanzienlijke devaluatie van de valuta op de internationale valutamarkten. De valutadevaluatie zou voornamelijk worden toegeschreven aan het creëren van meer geld.

Omgekeerd verschaft QE kapitaal aan financiële instellingen, wat theoretisch de toegenomen liquiditeit en leningen aan het publiek bevordert, omdat de kosten van het lenen worden verlaagd omdat er meer geld beschikbaar is. Het gebruik van het nieuw geprinte geld om effecten te kopen, verhoogt theoretisch de omvang van de bankreserves met de hoeveelheid gekochte activa. QE is bedoeld om banken aan te moedigen meer leningen aan consumenten te verstrekken tegen een lager tarief, wat de economie zou moeten stimuleren en de consumentenbestedingen zou moeten verhogen. In tegenstelling tot helikoptergeld zouden de effecten van QE kunnen worden teruggedraaid door de verkoop van effecten.

Helikoptergeld in de praktijk

Hoewel helikoptergeld een onorthodox hulpmiddel is om de economische groei te stimuleren, zijn er minder extreme vormen van het beleid als andere economische instrumenten niet hebben gewerkt. De overheid of centrale bank zou een versie van helikoptergeld kunnen invoeren door geld uit te geven aan belastingverlagingen, en daarna zou de centrale bank geld storten op een schatkistrekening. Daarnaast zou de overheid nieuwe obligaties kunnen uitgeven die de centrale bank zou kopen en houden, maar de centrale bank zou de rente terugbetalen aan de overheid om deze aan het publiek te verdelen. Daarom zouden deze vormen van helikoptergeld consumenten geld opleveren en in theorie de consumentenbestedingen stimuleren.