Rusland is een belangrijke speler in de olie- en gasproductie wereldwijd. Het is de op een na grootste producent van aardgas en de op twee na grootste producent van olie, die zit op 80 miljard vaten bewezen oliereserves en maar liefst 1688 biljoen kubieke voet aardgasreserves - de grootste aardgasreserves ter wereld. Gezien de omvang van de olie- en gasactiva in Rusland en zijn positie in de wereldproductie, lijdt het geen twijfel dat de olie- en gasprijzen een grote invloed hebben op de economie. In dit artikel zullen we de impact van olieprijzen, zowel hoog als laag, op de Russische economie analyseren.

The Hydrocarbon Empire

De afgelopen jaren hebben olie- en gasbaten bijna de helft van de nationale begroting van Rusland in beslag genomen. Olie- en gasprijzen hebben doorgaans een stabiele relatie waarbij de prijs van gas stijgt en daalt met de geldende olieprijs. Deze correlatie is in sommige perioden zwakker en sterker in andere, maar heeft zich in de loop van de tijd voortgezet. Wanneer de olieprijzen sterk zijn, groeit de overheidsbegroting en besteedt Rusland aan infrastructuur, sociale programma's en andere nationale investeringen zoals defensie. Omgekeerd krimpen de lage olieprijzen het nationale budget in verhouding tot de prijsdaling. De grootste impact van de olieprijzen op de Russische economie is dus het krimpen of uitbreiden van de overheidsbegroting.

Dat gezegd hebbende, de impact op de Russische regering is niet onmiddellijk wanneer de olieprijzen dalen. De overheid heeft een reservefonds om marktfluctuaties op te vangen, dus korte-termijndipjes in de olieprijs hebben niet zozeer te maken met de Russische regering als wel met een langere glijbaan.

Een grondstoffenvaluta

Naast het overheidsbudget dat afhankelijk is van olie- en gasinkomsten, wordt de roebel, de Russische valuta, ook sterk beïnvloed door de olieprijzen. Dit is een ander aspect van hoe de olieprijs van invloed is op de Russische economie. Wanneer de olieprijzen hoog zijn en de overheidsboeken in het zwart staan, is er weinig twijfel over dat Rusland in staat is om zijn schulden aan beleggers en andere landen te betalen. Zwakte in de olieprijs doet het vertrouwen van de markt in de nationale overheid en de valuta schokken, waardoor de waarde van de roebel lager wordt ten opzichte van andere valuta's. Aangezien de Russische internationale schuld niet in roebels zit, is een gedevalueerde roebel een dubbele ramp voor de Russische financiën. Betalingen moeten nog steeds in dollars of euro's worden gedaan, zelfs als de wisselkoers elke betaling veel duurder maakt.

In de roebelcrisis van 1998 moesten zowel de Russische als de Russische regering gesteund worden met internationale leningen. Gedurende die tijd schortte de overheid de betaling van uitstaande schulden op en stond toe dat de roebel devalueerde. Lage olieprijzen waren een van de oorzaken van de roebelcrisis en het daaropvolgende herstel van de olieprijzen die volgden, hielp de Russische economie opnieuw stabiliseren.Deze correlatie tussen de roebel en de olie- en gasprijzen kan in de tussenliggende jaren zelfs sterker zijn geworden nu Rusland de olieproductie heeft verhoogd.

Een geconcentreerde economie

De dominantie van olie en gas in de overheidsinkomsten wordt weerspiegeld in de Russische exportmix. Ongeveer de helft van de totale Russische uitvoer in termen van waarde bestaat uit olie en gas. IJzer en staal komen op een verre seconde binnen bij minder dan 5 procent van de totale exportwaarde. Door zowel export als inkomsten aangedreven door olie en gas, bevindt Rusland zich in een moeilijke situatie. In een land met gediversifieerde export heeft een zwakke valuta het voordeel dat exportproducten beter betaalbaar zijn voor buitenlandse kopers. Maar Rusland heeft geen grote exportindustrie, zoals de industrie of de landbouw, die kan profiteren van een zwakke roebel. De Russische export van hout en landbouwproducten wordt wel aantrekkelijker voor internationale kopers wanneer de roebel daalt, maar het gat dat de lage olieprijzen de economie in de steek kunnen laten en de nationale begroting veel te groot is voor een andere Russische industrie om te vullen.

Meer gediversifieerde olie-exporterende landen zoals Canada en Australië hebben sectoren zoals de industrie, mijnbouw en landbouw die profiteren als hun valuta verzwakt in een zwakke olieprijsomgeving. Hoewel lage olieprijzen een impact hebben op zowel de Canadese als de Australische economie (Canada meer), wordt de klap getemperd door de verwachte winst in exportgestuurde industrieën, omdat valutadalingen die producten betaalbaarder maken. Er is echt geen economisch voordeel voor Rusland in deze situatie, omdat het gebrek aan diversiteit in de Russische economie het belang van olie nog versterkt.

De productiekosten

Er zijn andere landen die op dezelfde manier afhankelijk zijn van olieprijzen zoals Koeweit, Venezuela en Saoedi-Arabië. Bij al deze landen komt het allemaal neer op de productiekosten. Saoedi-Arabië heeft de laagste productiekosten tegen ongeveer $ 20 per vat in 2014. Rusland is ongeveer het dubbele. Dit betekent dat producenten, op $ 40 per vat, zelfs op zijn best breken. Dit is een belangrijke overweging, omdat Saoedi-Arabië over de reserves en de productiecapaciteit beschikt om de markt te overaanbod te geven en de prijs omlaag te brengen tot een punt waarop niemand behalve Saoedi-Arabië winst maakt op olie. Kijken naar de productiebeslissingen van Saudi-Arabië is van cruciaal belang voor een land dat economisch afhankelijk is van de olieprijzen als Rusland.

Bottom Line

Over het algemeen zijn lage olieprijzen slecht nieuws voor de Russische economie. In tegenstelling tot de Verenigde Staten, waar afhankelijkheid van olie door consumptie wordt aangedreven, is de Russische economie afhankelijk van de winstgevende olieproductie om de kosten van de overheid te betalen, de roebel op te heffen en een meerderheid van de export te leveren. Kortom, de Russische economie groeit of krimpt met de olieprijs.